Widziałeś już setki zdjęć profesjonalistów pokazujących najdalsze zakątki galaktyki, które zapierają dech w piersiach? A może chętnie spoglądasz w niebo i marzysz o tym, by wykonać świetne zdjęcie, którym pochwalisz się wśród znajomych? Czytaj dalej, a poznasz podstawy astrofotografii. Dzięki nim weźmiesz pewny siebie krok do przodu, aby spełnić swoje fotograficzne marzenia.
Co to jest astrofotografia?
Astrofotografia, inaczej astrografia, to jedna z dziedzin fotografii zajmująca się zdjęciami sfery niebieskiej i wszystkich obiektów na niej występujących – mgławic, planet i galaktyki. Wykorzystuje się ją często do tego, by dostrzec obiekty zbyt słabe do oglądania gołym okiem lub z pomocą małych teleskopów. Dzięki długiemu czasowi ekspozycji możliwe jest zebranie wszystkich fotonów padających z danego obszaru nieba nawet w ciągu kilku godzin.
Jako ciekawostkę warto wiedzieć, że pionierem astrofotografii był John William Draper, który już w 1840 roku wykonał zdjęcie Księżyca. Jego synowi 40 lat później udało się uchwycić pierwszy obiekt pozasłoneczny – Wielką Mgławicę w Orionie.
Jaki aparat do astrofotografii?
Wbrew pozorom astrofotografia to pojęcie bardzo szerokie, gdyż może oznaczać zdjęcie odległej galaktyki, jak i fotografię Księżyca, która jest dostępna dla każdego z nas, bez posiadania kosztownego sprzętu. Jaki sprzęt będzie ci potrzebny?
Jeśli chcesz fotografować duże połacie nieba, potrzebujesz lustrzanki z wymienną optyką – należy zastosować długi czas ekspozycji, ustawiając stabilnie urządzenie na statywie lub montażu paralaktycznym, który podąża za przesuwającymi się ciałami niebieskimi.
W aparacie fotograficznym szczególnie ważny jest obiektyw – modele z szerokim kątem widzenia 24 mm lub mniej umożliwią wykonanie fotografii bez rozmyć. Z ich pomocą uchwycisz np. Drogę Mleczną. Jeśli zastosujesz obiektyw długoogniskowy 500 mm i więcej, musisz wydłużyć czas naświetlania. Są one polecane do fotografowania powierzchni Księżyca i mgławic. Standardowym obiektywem możesz uchwycić całe gwiazdozbiory.
Skoro mowa o statywie, musi być jednocześnie łatwy do przenoszenia i stabilny, oraz stosunkowo ciężki, aby gwarantować wysoką jakość zdjęć. Jeśli nie chcesz uzyskać rozmycia, niezbędny jest wspomniany montaż paralaktyczny – oznacza to, że lustrzanka lub teleskop porusza się wokół dwóch prostopadłych wobec siebie osi, podążając za ciałami niebieskimi.
Jeśli dysponujesz większym budżetem, możesz zainwestować w teleskop, którym jesteś w stanie uzyskać lepszą rozdzielczość, uwieczniając na zdjęciu mgławice lub planety.
Fotografia astronomiczna – parametry wyjściowe aparatu
W astrofotografii ważna jest czułość ISO, która powinna być dopasowana do warunków – zbyt duża może powodować szumy, ale jednocześnie pozwoli skrócić czas naświetlania.
Kolejnym istotnym parametrem jest wartość przysłony – im większy, tym więcej dotrze światła, a tym samym wystarczy krótszy czas otwarcia migawki, skutkujący zmniejszeniem głębi ostrości. Obiektyw do astrofotografii powinien mieć jasność na poziomie min. f2.8.
Co z ostrością? Najlepiej ustawić ją samodzielnie, rezygnując z autofocusa. Profesjonaliści polecają ustawienie jej na nieskończoność, aby uzyskać najlepszy efekt.
Parametry będą zawsze zależały od warunków i fotografowanego obiektu, dlatego najlepiej poeksperymentować i samodzielnie sprawdzić, co daje najlepsze rezultaty.
Astrofotografia dla początkujących – praktyczne wskazówki
Jeśli chcesz wykonać zdjęcie gwiezdnych śladów, zastosuj technikę „star trails” polegającą na wykonaniu kilku ekspozycji po 20-30 sekund z 1-2 sekundową przerwą na naświetlanie.
Bardzo ważne jest poznanie zasady 600, która pomaga obliczyć czas naświetlania – sprawdza się głównie w aparatach z formatem klatki 24x26 mm. Wystarczy podzielić 600 przez długość ogniskowej obiektywu, uzyskując czas naświetlania, który da najbardziej stabilny zapis gwiazd. Przykładowo używając obiektywu z ogniskową 50 mm i matrycą 4/3, stosując zasadę 600, czas naświetlania powinien wynosić 100.
Chcesz wykonać zdjęcia gwiazd w ruchu? Nie musisz stosować żadnych zasad poza ustawieniem aparatu na długi czas ekspozycji, trwający nawet kilka godzin.
Astrofotografia – jak zacząć?
Zacznij od przygotowania odpowiedniego sprzętu, bez którego nie możesz rozpocząć fotografowania. Zapoznaj się z parametrami, wskazówkami technicznymi i wybierz obiekt, który chcesz uchwycić na swoich zdjęciach. Zwróć uwagę na czas, kiedy niebo jest najciemniejsze, dodatkowo sprawdzając stopień zachmurzenia i wiatr – to wszystko ma ogromne znaczenie. Aby szybko uzyskać te informacje, wystarczy sprawdzić aplikacje astronomiczne. Przykładowo jeśli chcesz uchwycić Drogę Mleczną, najlepszy będzie dzień, w którym na niebie nie widać Księżyca.
Istotne jest także miejsce fotografowania – najlepiej z dala od miast, by gwiazdy były doskonale widoczne. Dużą rolę odgrywa stopień zanieczyszczenia światłem, który można sprawdzić w sieci. Unikaj miejsc, w których wieje mocny wiatr mogący wpłynąć na stabilność sprzętu.
Dlaczego zdjęcia profesjonalistów są tak piękne i kosztowne? Ponieważ nie chodzi tylko o wysokiej jakości sprzęt, znalezienie odpowiedniego miejsca i poprawne ustawienie parametrów, ale także o wiedzę astronomiczną, którą potrafią zastosować w praktyce. Przykładowo zdjęcie obłoków srebrzystych nie jest możliwe każdego dnia i o każdej porze roku. Nie wiesz, kiedy fotografować? Doskonałym momentem będzie noc spadających gwiazd, która ma miejsce nawet kilka razy każdego roku. Poćwicz już wcześniej, a następnie spakuj sprzęt, wybierz się w plener i uwiecznij to spektakularne zjawisko.
W domu, gdy będziesz przeglądać efekty swojej pracy, z pewnością znajdziesz niejeden kadr idealny nie tylko na odbitki, ale nawet na fotoobraz na płótnie. Powieś go w salonie lub w innym pokoju, chwaląc się swoim niedawno odkrytym talentem.